ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΣΚΛΑΒΟΙ

Οι εργαζόμενοι σε συνθήκες ημισκλαβιάς στην καρδιά της Ευρώπης

Ένα δευτερόλεπτο στάθηκε ικανό για να φανερωθεί στην ολότητά του αυτό που γεννιέται στο χωρίς κανόνες καθεστώς της σύγχρονης παγκοσμιοποίησης.  (Από τη δεκαετία του ενενήντα ο γράφων έχει περιγράψει αυτές τις εξελίξεις: Κ.Μελάς, Παγκοσμιοποίηση, Εξάντας 1998).  Συνέβη στη Ντάκκα, την πρωτεύουσα του Μπάγκλαντες τις 24 Απριλίου 2013 στις 8:45 το πρωί.  Συνέβη χάρις σε μια έκρηξη: το Rana Plaza, (εικ.1) ένα οίκημα οκτώ πατωμάτων στο οποίο βρίσκονται εγκαταστημένες διάφορες επιχειρήσεις ρούχων που παράγουν για τις μεγαλύτερες αντίστοιχες δυτικές επιχειρήσεις μόδας, καταρρέει ολοσχερώς αφήνοντας 1129 άτομα νεκρά και περίπου άλλα 2000 τραυματισμένα.

Σχεδόν όλοι εργάτες: κακοπληρωμένοι, εξαναγκασμένοι σε απίθανες υποχρεώσεις και σε εργαζόμενοι σε συνθήκες που κατ’ ευφημισμό θα ονομάζαμε «επικίνδυνες» . Την ίδια στιγμή αρχίζουν οι δικαιολογίες : «δεν θα συμβεί ξανά» ,  «ήταν μια πολύ άτυχη συγκυρία» κτλ.

Όλα ψέματα.  Συνεχίζει να συμβαίνει και μάλιστα πολύ κοντά μας, μέσα στην ίδια την Ευρώπη.  Μια μαύρη τρύπα όλο και μεγαλώνει καθώς τα δικαιώματα της εργασίας όλο και μειώνονται.

Στην Ευρώπη υπάρχουν πολλές Rana Plaza.

Οι εργαζόμενοι στο χώρο των ενδυμάτων στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και της Τουρκίας είναι υποχρεωμένοι να παρέχουν την εργασία τους σε συνθήκες περίπου ανάλογες με αυτές των συναδέλφων τους στο Μπάκλαντες.  Η απόσταση μεταξύ εργασίας και αξιοπρέπειας είναι η μέγιστη που μπορεί κανείς να σκεφτεί.  Μισθοί πολύ χαμηλότεροι από το επίπεδο επιβίωσης , γυναίκες που υποβάλλονται σε συνθήκες φεουδαρχικές, η υπερεργασία νομιμοποιημένη, διότι κανείς δεν είναι σε θέση να αρνηθεί την «ευκαιρία εργασίας».

Στις συνθήκες αυτές εμπλέκονται περισσότερο από 3 εκατομμύρια εργαζόμενοι στις παρακάτω χώρες: Βουλγαρία, Ρουμανία, Πρώην Δημοκρατία της Μακεδονίας, Μολδαβία, Ουκρανία, Βοσνία, Κροατία, Σλοβακία, Τουρκία, Γεωργία.

Στις επιχειρήσεις ενδυμάτων υψηλής μόδας που έχουν καθιερώσει αυτά τα σύγχρονα σκλαβοπάζαρα περιλαμβάνονται: Zara, H&M, Hugo Boss, Nike, Levi’s, Max Mara, Benetton, Versace, Dolce e Gabbana, Prada.

Μισθοί οι οποίοι κυμαίνονται στο 30,0% του εθνικού μέσου.  Κατάχρηση κάθε έννοιας διαπραγμάτευσης.  Τα κέρδη των επιχειρήσεων τεράστια.

Στη Βουλγαρία ο ελάχιστος αναγκαίος μισθός επιβίωσης υπολογίζεται στα 867 ευρώ.  Ο μέσος μισθός στις επιχειρήσεις ενδυμάτων βρίσκεται στα 141 ευρώ.  Στη Σερβία αντίστοιχα ο αναγκαίος μισθός επιβίωσης υπολογίζεται στα 927 ευρώ ενώ ο μέσος μισθός στις συγκεκριμένες επιχειρήσεις ανέρχεται στα 189 ευρώ.  Στην Τουρκία από τα αναγκαία 1000 ευρώ ο μέσος μισθός ανέρχεται στα 400 ευρώ.  Στα Σκόπια  απαιτούνται 346 ευρώ ενώ ο μισθός είναι 175 ευρώ.

Τα κέρδη των επιχειρήσεων τώρα:  H&M το 2013 σχεδόν 2 δισ. ευρώ. Της Adidas τα  839 εκατομμύρια ευρώ.

Όλα τα παραπάνω είναι λίγο πολύ γνωστά. Εκείνο που συγκλονίζει είναι ότι αυτά συμβαίνουν πια και στον ευρωπαϊκό χώρο.  Μάλιστα έχουν αρχίσει να εμφανίζονται και σε χώρες που ανήκουν στην ευρωζώνη.  Μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας: στην Ελλάδα σήμερα οι συνθήκες εργασίας βρίσκονται κυριολεκτικά σε διάλυση.  Στην Ιταλία επίσης υπάρχουν παρόμοιες εξελίξεις.  Στην ΜΒ το ίδιο.  Η εξάπλωση αυτών των συνθηκών όλο και θα γίνεται μεγαλύτερη.

Παράλληλα μεγαλώνουν και οι ανισότητες στην κατανομή του εισοδήματος κάτι που αποτελεί τη βάση για την περαιτέρω κατάρρευση των ευρωπαϊκών οικονομιών.  Δυστυχώς οι εξελίξεις για την ευρωπαϊκή ήπειρο και τους λαούς της δεν προμηνύονται καθόλου ευοίωνες.

Περίπου 30 εκατ. άνθρωποι ζουν σε συνθήκες δουλείας: Σε συνθήκες δουλείας ζουν περίπου 30 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως, σύμφωνα με έκθεση της οργάνωσης Walk Free, η οποία εδρεύει στην Αυστραλία και υποστηρίζεται από την πρώην υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Χίλαρι Κλίντον και τον ιδρυτή της Microsoft Μπιλ Γκέιτς.

Συνολικά τα τρία τέταρτα των θυμάτων βρίσκονται στην Ασία. Τα σκήπτρα κατέχει η Ινδία, καθώς εκεί ζουν 14 εκατομμύρια άνθρωποι υπό καθεστώς σκλάβου.  Δεύτερη στη «μαύρη» αυτή λίστα είναι η Κίνα με 2,9 εκατομμύρια και τρίτο το Πακιστάν με πάνω από δύο εκατομμύρια.

Ακολουθούν η Νιγηρία, η Αιθιοπία, η Ρωσία, η Ταϊλάνδη, η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (ΛΔΚ), η Βιρμανία και το Μπαγκλαντές.  Οι δέκα αυτές χώρες αντιπροσωπεύουν τα 22 από τα 29,8 εκατομμύρια που ζουν σαν σκλάβοι.

Στην Ινδία, «ολόκληρες κοινότητες στα βόρεια χωριά υποδουλώθηκαν, και αναγκάζονται να δουλεύουν για την κατασκευή τούβλων ή να εργάζονται στα λατομεία .  Τα παιδιά αναγκάζονται να δουλεύουν σε αργαλειούς για να φτιάχνουν τις κουβέρτες που πωλούνται στα καταστήματά μας» , δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Νικ Γκρόνο, επικεφαλής της Walk Free.

Ωστόσο, αν λάβει κανείς υπόψη το ποσοστό του πληθυσμού μιας χώρα που είναι υπό καθεστώς σκλαβιάς τότε την πρώτη θέση έχει η Μαυριτανία, καθώς το 4 % των ανθρώπων σε αυτή τη χώρα είναι υπόδουλοι.  «Εξακολουθούν να υπάρχουν κληρονομικοί σκλάβοι στη Μαυριτανία, τα παιδιά γεννιούνται σκλάβοι και αναγκάζονται να εκτελούν οικιακές εργασίες ή να εργάζονται στα χωράφια», σημείωσε ο Νικ Γκρόνο.

Ο ορισμός της σύγχρονης δουλείας διαφέρει από εκείνον που επικρατούσε στο 18ο αιώνα , την εποχή του δουλεμπορίου.  «Η σύγχρονη δουλεία είναι μια κατάσταση όπου οι άνθρωποι είναι στο έλεος της βίας.  Αναγκάζονται να δεχτούν εργασίες ή καταστάσεις όπου γίνονται αντικείμενα οικονομικής εκμετάλλευσης. Δεν αμείβονται αλλά απλώς λαμβάνουν το ελάχιστο για να επιβιώσουν και δεν είναι ελεύθεροι να φύγουν», σύμφωνα με τον Γκρόνο.

Δεκατέσσερις χώρες της Αφρικής – Μαυριτανία, Μπενίν, Ακτή Ελεφαντοστού, Γκάμπια, Γκαμπόν και η Σενεγάλη – είναι μεταξύ των 20 χωρών που κατατάσσονται σε υψηλό σημείο αν λάβουμε υπόψη το ποσοστό του πληθυσμού υπό καθεστώς σκλαβιάς.

Στις τελευταίες θέσεις της σχετικής λίστας είναι χώρες όπως η Ισλανδία, η Ιρλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου ο αριθμός των δούλων ανέρχεται γύρω στους 4.400.

πηγή